1. Destpêk: Pollyanna wekî Fenomeneke Wêjeyî û Çandî

Romana Eleanor H. Porter, Pollyanna, ku di sala 1913an de hate weşandin, çîroka keçeke sêwî ya bi navê Pollyanna Whittier vedibêje. Ev karakter bi xweşbîniya xwe ya bêhempa û bi lîstika xwe ya navdar, “Lîstika Şadiyê”, bandorek kûr li ser civaka derdora xwe û li ser xwendevanan dihêle.¹ Roman piştî weşana xwe di demek kurt de gihîşt populerbûneke mezin, bi mîlyonan nusxe jê hatin firotin û di nav wêjeya zarokan de wekî berhemeke klasîk cihê xwe girt.² Girîngiya Pollyanna ne tenê di serkeftina wê ya wêjeyî de ye, lê di heman demê de di bandora wê ya li ser têgehên derûnnasî û çandî de jî diyar dibe. Navê “Pollyanna” bi xwe jî bûye têgehek ku ji bo kesên xwedî xweşbîniyeke zêde tê bikaranîn, her çend ev bikaranîn carinan ber bi wateyên rexneyî ve jî çûbe.²

Ev gotar armanc dike ku romana Pollyanna ji perspektîfên wêjeyî, civaknasî, semiyotîk, semantîk û derûnnasî ve bi awayekî kûr û rexneyî analîz bike. Ew ê xwe bispêre çavkaniyên akademîk, rexneyên cihêreng ên li ser romanê û karakterê wê binirxîne, û hewl bide ku têgihiştineke berfireh a vê berhema girîng pêşkêş bike. Mijara “teoriyên komployê”, ku di pirsa bikarhêner de hatiye destnîşankirin, dê di çarçoveyeke akademîk de were şîrovekirin, bi taybetî bi lêkolîna rexneyên îdeolojîk ên veşartî yên di romanê de.

Serkeftina berbiçav û belavbûna bilez a Pollyanna di destpêka sedsala 20an de ² ne tenê wekî bûyereke wêjeyî, lê belkî wekî nîşaneya pêwîstiyek an valahiyek çandî ya wê demê dikare were şîrovekirin. Civaka Amerîkî ya wê serdemê, ku bi guhertinên mezin ên civakî, aborî û pîşesazî re rûbirû bû, wekî ku di çarçoveya Serdema Pêşverû de tê zanîn ⁵, dibe ku bi awayekî taybet ji peyama xweşbîniyê û hesta kontrolkirina hestan re vekirî bû. Guherînên civakî yên bi lez û bez dikarin bibin sedema hestên bêewlehî û fikaran. Di vê kontekstê de, peyama Pollyanna ya li ser dîtina aliyê erênî yê her tiştî û “Lîstika Şadiyê” dikare wekî mekanîzmayek jêhatîbûnê an rêbazek ji bo birêvebirina van fikaran were dîtin. Ji ber vê yekê, populerbûna wê ya yekser dibe ku bersivek ji vê hewcedariya çandî ya ji bo xweşbîniyê û hestek kontrolê li hember nediyariyên jiyanê bû.

Wekî din, veguherîna navê “Pollyanna” bo têgehek çandî ya berbelav ² pêvajoyek semantîk a balkêş nîşan dide. Di romanê de, Pollyanna kesayetek e ku bi awayekî aktîf û bi mebest hewl dide ku di her rewşê de aliyekî şahiyê bibîne.¹ Lêbelê, bi demê re, têgeha “Pollyanna” di zimanê giştî de gelek caran ji bo danasîna kesên ku xwedî xweşbîniyeke zêde, naîf, an jî înkarkerê rastiyên neyînî ne, hatiye bikaranîn.³ Ev guherîna wateyê, ango “semantic shift”, nîşan dide ku têgihiştina civakê ya li ser xweşbîniyê çawa pêş ketiye an jî bûye mijara rexneyê. Dibe ku ev guherîn nîşan bide ku civak ji xweşbîniya ku pirsgirêkên kûr û dijwar paşguh dike, bêzar bûye û wê wekî helwestek “naîf” an jî heta radeyekê “toksîk” dinirxîne.⁸ Ev yek girîngiya lêkolîna rexneyî ya li ser romanê û bandora wê ya çandî zêdetir dike.

2. Analîza Wêjeyî ya Pollyanna

Struktura Vegotinê û Teknîkên Wêjeyî

Romana Pollyanna bi gelemperî li gorî qalibên vegotinê yên wêjeya zarokan a serdema xwe tevdigere. Ev qalib bi gelemperî çîroka zarokek sêwî vedibêje ku dikeve nav hawîrdorek nû, di destpêkê de bi sarî tê pêşwazîkirin, lê paşê bi kesayetiya xwe ya balkêş bandorê li her kesî dike û dilê weliyê xwe yê sar jî nerm dike.³ Ev strukturek hestiyar e û xwendevan dikare bi hêsanî encamê texmîn bike.¹ Eleanor H. Porter “Lîstika Şadiyê” wekî amûreke navendî ya vegotinê û ji bo pêşxistina karakteran bikar tîne.¹ Lîstik ne tenê ji bo Pollyanna, lê ji bo xwendevan jî dibe çarçoveyek ji bo şîrovekirina bûyeran û fêmkirina motîvasyonên karakteran.

Lêbelê, ev teknîkên Porter ji hêla hin rexnegiran ve hatine rexnekirin. Mînak, Mary Cadogan û Patricia Craig diyar dikin ku Porter “tenê ji asta herî nizm a hestên xwendevanên xwe re xizmet kiriye” û ku pirtûk “tu daxwazê li ser şiyana fikirînê ya xwendevan nake”.³ Ev rexne teknîkên vegotinê yên Porter wekî hêsan, rûkalî û ne-kompleks dinirxîne. Li aliyê din, rexnegirên wekî Marjorie N. Allen destnîşan dikin ku çîrok “xwedî du alî ye” û xwendevan hay jê heye ku “her tişt di jiyana vî zarokî de ne baş e”.³ Ev nêrîn hebûna suspense û kûrahiyek psîkolojîk a veşartî di romanê de pêşniyar dike, ku dibe ku ji rûkalê wê yê hestiyar wêdetir be.

Struktura vegotinê ya ku wekî “pêşbînîkirî” tê binavkirin ³ û rexneya ku ew “daxwazê li ser şiyana fikirînê nake” ³ dibe ku bi armanca Porter a sereke re têkildar be. Dibe ku Porter ne xwestiye ku berhemeke wêjeyî ya “bilind” û kompleks biafirîne, lê belê armanc kiriye ku peyamek rasterast û bi hêsanî têgihîştî ya xweşbîniyê bigihîne temaşevanek berfireh, nemaze zarokan. Di vê çarçoveyê de, “hêsanî” û rasterastiya vegotinê dibe ku ne wekî kêmasiyek, lê wekî beşek ji stratejiya wê ya ji bo zêdekirina bandorkeriya peyamê were dîtin. Ji bo ku peyamek, bi taybetî ji bo zarokan, bi bandor be, pêdivî ye ku ew zelal û rasterast be, û kompleksbûna wêjeyî ya zêde dikare vê rasterastiyê asteng bike.

Karakterên Sereke û Duyemîn

Pollyanna xwedî komek karakterên rengîn e ku her yek bi awayekî tevkariyê li geşedana çîrokê û peyama giştî ya romanê dike:

• Pollyanna Whittier: Karaktera navendî, keçeke sêwî ya yazdeh salî ye, bi porê vekirî, çavên şîn ên mezin û pirçikên li ser rûyê xwe.² Ew wekî keçeke jîndar, gelek axaftvan, xweşbîn, rastgo û pêbawer tê teswîrkirin ku bi “Lîstika Şadiyê” ruhê xwe yê erênî li derdora xwe belav dike.¹ Analîzên psîkolojîk ên li ser bingeha teoriyên humanîstîk wê wekî karakterek “xêz” (flat character) bi kesayetiyek domdar erênî binav dikin.² Lêbelê, hin rexne, wekî ya Alice Mills, wê wekî karakterek “manîpulatîf” jî dibînin, ku bi israra xwe ya li ser “Lîstika Şadiyê” hestên rastîn ên kesên din tepeser dike.¹
• Xanim Polly Harrington: Xaltîka Pollyanna, jineke hişk, birêkûpêk û nezewicî ye.¹ Ew di destpêkê de ji zarokan hez nake û bi çavekî neyînî li zewaca xwişka xwe (dayika Pollyanna) dinêre, ku li dijî daxwaza malbatê bi weîzekî feqîr re zewicîbû.¹ Xanim Polly wekî kesayetek trajîk tê dîtin ku di bin bandora erênî ya Pollyanna de hêdî hêdî diguhere û nerm dibe.³ Analîza Roxanne Harde li ser helwesta Xanim Polly ya li hember şîn û xêrxwaziyê disekine, rexneyek li ser dûrbûna çîna jorîn û girîngiya zêde ya li ser xuyakirinê dike.¹⁰
• John Pendleton: Cîranekî dewlemend û tenêtiyêhez e ku ji hêla Pollyanna ve ji qalikê xwe yê îzolekirî derdikeve.¹ Derdikeve holê ku ew di ciwaniya xwe de evîndarê diya Pollyanna bûye û ji ber redkirina wê dilşikestî bûye.¹ Di dawiya romanê de, ew biryar dide ku sêwiyê din, Jimmy Bean, wekî kurê xwe qebûl bike, ku ev yek bandora veguherîner a Pollyanna nîşan dide.¹
• Xanim Snow: Nexweşeke kronîk e ku her dem gilî û gazinan dike û ji jiyanê bêzar bûye. Bi saya serdanên Pollyanna û “Lîstika Şadiyê”, ew hêdî hêdî eleqeyek nû di jiyanê de dibîne û heta dest bi xemilandina xwe dike.¹ Karaktera wê ji bo nîşandana bandora rasterast û veguherîner a felsefeya Pollyanna girîng e.
• Nancy: Xizmetkara dilovan û hestiyar a Xanim Polly. Ew yekem kes e ku “Lîstika Şadiyê” ji Pollyanna fêr dibe û wê di jiyana xwe ya rojane de bi kar tîne.¹ Nancy wek pirek di navbera Pollyanna û Xanim Polly ya hişk de kar dike û ji bo Pollyanna dibe heval û piştgirek.

Dijberiya di navbera teswîra Pollyanna wekî karakterek “xêz” û domdar “erênî” ² û şîroveyên ku wê wekî “manîpulatîf” dibînin ¹ ne tenê nakokiyek di rexneya wêjeyî de ye, lê di heman demê de dibe ku ambivalansa di hundurê karakterê bi xwe de an jî di awayê ku xwendevan wê fêm dike de nîşan bide. “Lîstika Şadiyê”, dema ku ji hêla kesek ve li ser kesek din tê sepandin, bi rastî jî dikare wekî manîpulasyonek were hîs kirin, her çend niyeta li pişt wê “baş” be jî. Dema ku kesek hewl dide hestên kesek din biguherîne, ev dikare wekî hewldanek kontrolê an manîpulasyonê were şîrove kirin, ku ev yek dualîteya di têgihiştina karakterê Pollyanna de kûrtir dike.

Cure û Konteksta Dîrokî: Wêjeya Zarokan, Romana Hestiyar

Pollyanna wekî klasîkek wêjeya zarokan tê hesibandin.² Ew di serdemekê de hatiye nivîsandin ku wêjeya ji bo keçan bi gelemperî li ser çîrokên navmalî, perwerdehiya exlaqî û rolên zayendî yên kevneşopî disekinî.¹³ Roman bi awayekî berbiçav wekî “hestiyar” (sentimental) tê binavkirin.¹ Ev cure bi gelemperî li ser hestyarî, moral û peyamên exlaqî yên rasterast disekine. Claudia Mills, di nirxandina xwe de, Pollyanna wekî temsîla “zarokê romantîk: bêsûc, neherimî, û di çîrokên populer ên Vîktoryayî yên dereng de, pir hestiyar” pênase dike.³ Hin rexnegir vê hestiyariya zêde wekî qelsiyek wêjeyî dibînin û wê wekî rûkalî û ne-realîst dinirxînin.³ Lêbelê, yên din arguman dikin ku ev hestiyarî beşek ji appelloya wê ya domdar e û bi armancên exlaqî yên nivîskêr re hevaheng e.³

Sembolîzm di Romanê de

Roman xwedî çend sembolên girîng e ku tebeqeyên wateyê li vegotinê zêde dikin:

• “Lîstika Şadiyê”: Ev sembola herî navendî ya romanê ye. Ew ne tenê lîstikek e, lê felsefeyek jiyanê, mekanîzmayek jêhatîbûnê û amûrek ji bo veguherandina neyîniyê temsîl dike.⁵ Lêbelê, ew dikare ji perspektîfên rexneyî ve wekî sembola înkarkirina hestên neyînî yên rewa, naîvîte, an jî heta manîpulasyona hestyarî jî were şîrovekirin.³
• Qirîk (Crutches): Destpêka “Lîstika Şadiyê” bi bûyera qirîkan ve girêdayî ye. Pollyanna, ku li hêviya kûklikekê bû, di pakêta alîkariyê de cotek qirîkên zarokan dibîne. Bavê wê fêrî wê dike ku divê ew şa bibe ji ber ku hewcedariya wê bi wan qirîkan tune.¹ Qirîk di vê çarçoveyê de dikarin sembola bêhêvîtî, kêmasî, an jî tiştên nexwestî yên jiyanê bin ku bi saya “Lîstika Şadiyê” vediguherin tiştekî ji bo şadbûnê an spasdariyê. Lêbelê, Alice Mills bi awayekî psîkoanalîtîk arguman dike ku qirîk sembola “sehneya bingehîn” a trawmatîk e ku Pollyanna di jiyana xwe de bi darê zorê û bi awayekî mecbûrî ji nû ve dijî û li ser yên din ferz dike.³
• Prîzma (Prisms): John Pendleton komek prîzmayan dide Pollyanna, ku ew bi heyecaneke mezin pê dilîze û dibîne ka ew çawa ronahiya rojê li rengên keskesorê parçe dikin. Prîzma dikarin sembola şiyana Pollyanna ya dîtina bedewî, pirrengî û şadiyê li cihên herî nediyar û di tiştên herî hêsan de bin. Ew her weha dikarin şiyana guhertina perspektîfê û dîtina cîhanê ji gelek aliyan ve temsîl bikin, ku bingeha “Lîstika Şadiyê” ye. (Ev sembol rasterast di snippetan de bi hûrgulî nehatiye analîzkirin, lê ji bo analîza semiyotîk a kûr potansiyelek heye).
• Mala Xanim Polly: Di destpêka romanê de, mala mezin û birêkûpêk a Xanim Polly sembola hişkbûn, sarbûn, rêkûpêkiya zêde, û jiyanek bê hest e.¹⁴ Odeya jêrzemînê ya tarî û nerehet a ku di destpêkê de ji Pollyanna re tê dayîn, vê hewaya sar û pêşwaziya nebaş xurt dike. Bi hatina Pollyanna re û bi bandora wê ya hêdî hêdî, guhertinên di malê de (mînak, vekirina pencereyan, anîna kulîlkan, destûrdayîna heywanan) dikarin wekî sembola vebûna Xanim Polly ji hestên nû, têkiliyên germtir û ji jiyanê bi xwe re werin şîrovekirin. Anthony Pavlik, di analîzeke ekokrîtîk de, Xanim Polly wekî “ekofobîk” bi nav dike ji ber hewcedariya wê ya ji bo rêkûpêkî û kontrola mutleq li ser hawîrdora xwe, û Pollyanna wekî hêzek veguherîner dibîne ku alîkariya Xanim Polly dike ku ji van meylên ekofobîk dûr bikeve.¹¹

3. Pollyanna di Perspektîfa Civaknasî de

Optimîzm û Serdema Pêşverû ya Amerîkî

Romana Pollyanna di Serdema Pêşverû ya Amerîkî de (bi gelemperî ji salên 1890î heya 1920î) derbas dibe, ku serdemek guhertinên mezin ên civakî, pîşesazîbûn, bajarîbûn û hewldanên reformê bû.⁵ Di vê çarçoveya dîrokî de, peyama xweşbîniyê ya romanê wateyên taybetî werdigire. Lêkolînek ku teoriya temsîlkirinê ya Stuart Hall û nêzîkatiya dîskursîv a Michel Foucault bikar tîne, arguman dike ku roman xweşbîniyê bi rêya “Lîstika Şadiyê” û guhertinên kesayetiyê yên karakteran temsîl dike, ku tê de karakter her dem hewl didin li aliyên baş ên tiştan binêrin û berawirdkirinên jêrîn ên bûyerên jiyanê dikin (mînak, “dikare xirabtir be”).⁵ Ev helwesta xweşbîn dikare wekî bersivek an mekanîzmayek jêhatîbûnê ji bo pirsgirêkên wê serdemê, wek bandorên neyînî yên şoreşa pîşesaziyê (mînak, qezaya otomobîlê ya ku Pollyanna pê re rû bi rû dimîne û hema hema wê felc dike) were dîtin.⁵ Porter, wekî nivîskar, bi vî awayî xwe wekî kesek ku piştgiriyê dide xweşbîniyê wekî rêbazek ji bo rûbirûbûna dijwariyên serdemê nîşan dide.⁵

Jerry Griswold, di nirxandina xwe de, destnîşan dike ku “tu pirtûkek ji bilî Pollyanna ewqas zelal eleqedariya Amerîkî bi jiyana hestyarî ya zarokan û parêzvaniya ramana erênî nîşan nade”.³ Ev yek girêdana kûr a felsefeya xweşbîniyê ya di romanê de bi nirxên çandî yên Amerîkî yên wê demê re, û dibe ku heya îro jî, destnîşan dike.

Optimîzma ku ji hêla Pollyanna ve tê pêşve xistin, her çend di çarçoveya Serdema Pêşverû de wekî bersivek ji pirsgirêkên civakî were dîtin ⁵, di heman demê de dikare ji perspektîfek rexneyî ve wekî amûrek ji bo parastina statukoyê jî were şîrove kirin. Bi teşwîqkirina kesan ku li şûna guhertina şert û mercên xwe yên dijwar û neheq, tenê li aliyê baş ê tiştan binêrin, dibe ku roman bêhemdî rexneya radîkal a li ser neheqiyên civakî û aborî yên bingehîn qels bike. Serdema Pêşverû, tevî hewldanên reformê, serdemek bû ku tê de neheqiyên mezin ên civakî û aborî hebûn. Fokuskirina li ser guhertina helwesta kesane, wekî ku “Lîstika Şadiyê” dike, dikare baldariya ji ser hewcedariya guhertinên strukturel ên civakî dûr bixe. Ger mirov fêr bibin ku di nav belengazî an bindestiyê de “şa bibin”, dibe ku kêm îhtîmal be ku ew li dijî sedemên bingehîn ên wan rewşan serî hildin an jî ji bo guhertinên civakî yên kûr têbikoşin. Ji ber vê yekê, xweşbîniya Pollyanna, tevî niyeta xwe ya xuya ya baş, dibe ku xwedî encamek civakî ya muhafezekar be ku bêhemdî aramiya pergalên heyî xurt dike.

Çîna Civakî, Rolên Zayendî û Xêrxwazî

Romana Pollyanna ne tenê çîrokek li ser xweşbîniyê ye, lê di heman demê de rexneyek civakî ya nazik li ser helwestên çîna jorîn, rolên zayendî yên serdest û pratîkên xêrxwaziyê yên Serdema Pêşverû jî pêşkêş dike. Roxanne Harde, di analîza xwe ya bi navê “‘Then just being glad isn’t pro-fi-ta-ble?’: Mourning, Class and Benevolence in Pollyanna”, cûdahiya di navbera helwestên Xanim Polly (wekî nûnera çîna jorîn) û Pollyanna (wekî kesek ji derveyî vê çînê) de li hember xêrxwazî û şînê ronî dike. Harde rexneyek li ser dûrbûna hestyarî ya çîna jorîn û xêrxwaziya ku ne ji dil, lê tenê ji ber erka civakî an ji bo parastina xuyakirinê tê kirin, pêşkêş dike.¹⁰

Ev rexne di romanê de bi awayên din jî diyar dibe. Mînak, Pollyanna bi awayekî eşkere rexne li Civata Alîkariya Jinan (Ladies’ Aid society) a dêrê dike. Endamên vê civatê bêtir eleqedar in bi şandina alîkariyê ji bo zarokên feqîr ên li Hindistanê ne ku ji bo alîkariya zarokên hewcedar ên di bajarê xwe de, wek Jimmy Bean. Sedema vê yekê ew e ku alîkariya ji bo Hindistanê dê di rapora wan a salane de bi awayekî berbiçav were destnîşankirin û navûdengê wan zêde bike.¹ Ev mînak rexneyek tûj li ser motîvasyonên rûpoş û xwebexşane yên hin pratîkên xêrxwaziyê ye.

Samantha Christensen, di analîza xwe de, arguman dike ku di romanê de “xwarin wekî azadker kar dike, sînorên çînî tarî dike” û Pollyanna, bi parvekirina xwarinê û afirandina têkiliyan bi rêya wê, dikare van sînorên çînî yên hişk derbas bike.¹¹ Ev yek şiyana Pollyanna ya ji bo afirandina hevgirtinê li derveyî astengiyên civakî nîşan dide.

Di çarçoveya Serdema Pêşverû de, rolên zayendî yên ji bo keç û jinan bi awayekî tund dihatin destnîşankirin. Romanên mîna Pollyanna, ku bi taybetî ji bo xwendevanên keç hatibûn nivîsandin, gelek caran “başiyê” û bandora wê li ser têgeha “erka jinê” bikar dianîn da ku rolên zayendî yên tîpîk ên jinane ku nivîskaran dixwest xwendevanên ciwan teqlîd bikin, ronî bikin.¹³ Laura M. Robinson, di nivîsa xwe de, dibêje ku Pollyanna “bi awayekî êrîşkar jinîtiya kevneşopî pêk tîne” û bi vê yekê hêviyên civakî yên bindestiyê ji bo jinan eşkere dike. Her çend ev performans dikare van hêviyan rexneyî bike jî, Pollyanna di dawiyê de bi gelemperî li gorî van normên zayendî tevdigere.¹¹

Pêşniyara ku romanên mîna Pollyanna rolên zayendî yên kevneşopî ji bo keçan xurt dikin ¹¹ bi awayekî balkêş bi karakterê Pollyanna yê “çalak” û “veguherîner” re dikeve dijberiyê. Pollyanna, her çend di çarçoveya “jinîtiya kevneşopî” de tevbigere û nirxên navmalî biparêze jî, di heman demê de ajanek guhertinê ye di civata xwe ya piçûk de; ew bandorê li kesên din dike û wan diguherîne.¹ Ev dualîte dibe ku nezelaliya rolên jinan di Serdema Pêşverû de nîşan bide. Ji aliyekî ve, hêviyên kevneşopî yên ji bo jinan hebûn ku ew di qada navmalî de bimînin û bibin parêzvanên exlaqê. Ji aliyê din ve, bi taybetî di nav tevgerên reformê yên Serdema Pêşverû de, derfetên nû ji bo jinan çêdibûn ku ew di qada giştî de bibin xwedî bandor. Karakterê Pollyanna dibe ku vê tengezariya di navbera kevneşopî û modernîteyê de ji bo jinan nîşan bide. Ew di nav sînorên rolên xwe yên zayendî yên destnîşankirî de hêzê dibîne û wê ji bo guhertina erênî ya derdora xwe bikar tîne.

Ji bo ronîkirina rexneya civakî ya di romanê de, tabloya jêrîn helwestên cihêreng ên li hember xêrxwaziyê berawird dike:

Tablo 1: Berawirdkirina Helwestên li hember Xêrxwaziyê: Pollyanna û Kesayetên Din ên Beldingsville

Karakter/Kom	Motîvasyona ji bo Xêrxwaziyê	Awayên Xêrxwaziyê	Bandora Xêrxwaziyê (ya Armanckirî vs. Rastîn)	Çavkanî
Pollyanna	Dilsozî, hezkirin, xwestina dîtina şadiyê li cem kesên din	Parvekirina “Lîstika Şadiyê”, anîna tiştên piçûk (mînak, jelê), guhdarîkirin, hevalti	Guhertina hestyarî û helwestî ya kûr li cem wergiran (mînak, Xanim Snow, John Pendleton)	1
Xanim Polly	Erka civakî, parastina navûdengê, “tiştê rast” kirin	Dabînkirina pêdiviyên bingehîn (mînak, stargeh ji Pollyanna re), bexşên fermî	Di destpêkê de bandorek sar û dûr; paşê di bin bandora Pollyanna de nerm dibe	1
Civata Alîkariya Jinan	Bidestxistina navûdengê di raporên salane de, xuyakirin	Şandina alîkariyê ji bo cihên dûr (mînak, Hindistan) li şûna hewcedarên herêmî	Kêmasiya bandora rasterast li ser civaka herêmî; rexneya li ser motîvasyonên rûpoş	1
John Pendleton	Di destpêkê de tune; paşê ji ber bandora Pollyanna, hesta berpirsiyariyê	Piştî guhertinê, biryara pejirandina Jimmy Bean wekî kur	Veguherîna kesane ya kûr; peydakirina malek ji bo zarokekî sêwî	1

Ev tablo bi awayekî zelal nîşan dide ku Pollyanna çawa têgihiştineke cuda û ji dil a xêrxwaziyê temsîl dike, li hember pratîkên ku bêtir li ser erka civakî an jî xuyakirinê ne.

4. Analîza Semiyotîk û Semantîk

“Lîstika Şadiyê” wekî Pergaleke Nîşanan

“Lîstika Şadiyê”, ku bingeha felsefeya Pollyanna pêk tîne, dikare wekî pergalek semiyotîk a tevlihev were analîz kirin. Di vê pergalê de, bûyer û rewşên neyînî, ku bi gelemperî wekî nîşankerên wateyên neyînî (wekî xemgînî, bêhêvîtî, êş) têne dîtin, ji hêla Pollyanna ve bi awayekî çalak bi wateyên nû yên erênî (nîşankirî) têne barkirin. Pollyanna bi vê yekê ne tenê rewşan ji nû ve şîrove dike, lê di heman demê de wateyê bi xwe jî ji nû ve ava dike.

Li gorî teoriya temsîlkirinê ya Stuart Hall, wate ne tiştekî xwerû û sabit e, lê belê bi rêya sîstemên têgihîştinê, kodên çandî û ziman tê avakirin û parvekirin. “Lîstika Şadiyê” mînakeke berbiçav a vê pêvajoya avakirina wateyê ye.⁵ Pollyanna, bi hînkirina lîstikê ji kesên din re, di rastiyê de “nexşeyên têgihîştinê” (conceptual maps) yên wan diguherîne û wan teşwîq dike ku cîhanê bi rêya “kodek” nû ya erênî şîrove bikin.

Ji perspektîfa Michel Foucault, “Lîstika Şadiyê” dikare wekî “gotarek” (discourse) were dîtin ku awayê axaftin, fikirîn û tevgerîna li ser bextewarî, zehmetî û hestan birêve dibe û kontrol dike.⁵ Ev gotar normekê ji bo reaksiyona li hember neyîniyê ava dike û wê wekî tiştekî ku divê were kirin pêşkêş dike. Kesên ku vê gotarê dipejirînin, dikevin nav têkiliyên hêzê yên ku ji hêla vê gotarê ve têne birêkûpêkkirin. Analîza semiyotîk a peyvan û hêmanên dîtbarî, wekî ku di teoriyên analîza dîskursê ya krîtîk de tê pêşniyarkirin ¹⁵, dikare li ser bijartinên peyvan ên Pollyanna û teknîkên vegotinê yên Porter were sepandin. Ev yek dikare eşkere bike ka ew çawa cîhanek civakî û xwezayî ya taybetî ava dikin, hin wateyan derdixin pêş û hin wateyên din paşguh dikin an jî vedişêrin.

Bikaranîna teoriyên Hall û Foucault ⁵ ji bo analîzkirina “Lîstika Şadiyê” dikare eşkere bike ku lîstik ne tenê stratejiyek kesane ya jêhatîbûnê ye, lê di heman demê de dikare wekî amûrek ji bo avakirin û domandina têkiliyên hêzê jî were dîtin. Pollyanna, bi “hînkirina” lîstikê ji yên din re û bi israra li ser pejirandina wê, bi awayekî ne-rasterast bandorê li têgihiştin, hest û tevgera wan dike. Ev yek dikare wekî rengek “hêza nerm” an jî kontrola gotarî were şîrove kirin, ku tê de Pollyanna (an jî gotara xweşbîniyê ya ku ew temsîl dike) normên nû yên hestyarî û tevgerî li ser civaka xwe ferz dike. Kesên ku lîstikê dipejirînin, di rastiyê de awayê dîtina xwe ya cîhanê û awayê reaksiyona xwe li hember bûyeran li gorî normên vê gotara nû sererast dikin.

Peyva “Pollyanna”: Pêşveçûna Wateyî û Hîpoteza Pollyanna

Peyva “Pollyanna” ji navê karakterê romanê derketiye û wekî neolojîzmek ketiye zimanê Îngilîzî û gelek zimanên din. Di bikaranîna giştî de, ew bi gelemperî ji bo danasîna kesekî ku bi awayekî bêserûber xweşbîn e tê bikaranîn. Lêbelê, ev bikaranîn gelek caran ber bi wateyeke neyînî ve diçe, ku tê de “Pollyanna” kesekî naîf, înkarkerê rastiyên dijwar, an jî xwediyê xweşbîniyeke rûkalî û heta zerardar nîşan dide.² Ev pêvajoya guherîna wateyê wekî “pêşveçûna semantîk” (semantic shift) tê zanîn.¹⁶

Di warê lenguîstîk û psîkolojiyê de, navê Pollyanna bi du têgehên girîng ve hatiye girêdan:

1. Hîpoteza Pollyanna (Boucher & Osgood, 1969): Ev hîpotez pêşniyar dike ku di hemû zimanên mirovî de meyleke gerdûnî heye ku peyvên bi wateya erênî ji peyvên bi wateya neyînî pirtir, bi cihêrengîtir û bi hêsanîtir werin bikaranîn.⁴ Ev tê wê wateyê ku mirov, di bingeh de, meyl dikin ku “li aliyê geş ê jiyanê binêrin (û biaxivin)”.⁴ Lêkolînên berfireh ên li ser korpûsên mezin ên nivîskî di zimanên cihêreng de, wek Îngilîzî, Spanî, Çînî û Almanî, vê hîpotezê bi awayekî berbiçav piştrast kirine.⁴ Mînak, analîzek li ser wêjeya zarok û ciwanan (CYL) li Îngilîzî (372 pirtûk) û Almanî (500 pirtûk) nîşan da ku her du korpûs jî “bandora Pollyanna” nîşan didin, ku ev yek delîlek din ji bo gerdûnîbûna vê hîpotezê ye.⁴
2. Prensîpa Pollyanna (Matlin & Stang, 1978): Ev prensîp ji hîpoteza Boucher û Osgood berfirehtir e û dibêje ku mirov ne tenê di ziman de, lê di pêvajoyên din ên kognitîf de jî meyl dikin ku erênîbûnê tercîh bikin. Bi taybetî, mirov meyl dikin ku bûyer û agahiyên xweş ji yên nexweş rasttir û bi hêsanîtir bi bîr bînin.⁷ Li gorî vê prensîpê, mejiyê mirov agahiyên xweş û lihevhatî bi awayekî rasttir û hûrgilîtir ji agahiyên nexweş û tehdîtkar pêvajo dike.⁷ Her weha, mirov meyl dikin ku bîranînên xwe yên rabirdûyê bi demê re “bi rengên gulî” bibînin û wan ji rastiya xwe xweştir bi bîr bînin.

Pêşveçûna semantîk a peyva “Pollyanna” ber bi wateyên neyînî ve ⁷ û populerbûna zanistî ya Hîpoteza Pollyanna ⁴ di heman demê de dijberiyek balkêş nîşan dide. Dema ku lêkolînên lenguîstîk destnîşan dikin ku ziman bi xwe û bikaranîna wê ji hêla mirovan ve bi awayekî gerdûnî meyleke erênî nîşan dide, bikaranîna taybetî ya têgeha “Pollyanna” wekî etîketek ji bo xweşbîniya zêde û carinan naîv, rexneyek li ser vê meyla erênî ya potansiyel a di nav mirovan de ye. Ev yek nîşan dide ku civak di navbera erênîbûna xwezayî ya ku di ziman de xuya dike û erênîbûna ferzkirî, zêde, an naîv de cûdahiyek girîng dibîne. Bi gotineke din, her çend meylek xwezayî ya mirovî ber bi erênîbûnê ve hebe jî (wek ku Hîpoteza Pollyanna pêşniyar dike), civak ji îfadeyên zêde, ne-realîst an jî zerardar ên vê erênîbûnê (wekî “Pollyannaîzm”) rexnegir e û wan bi neyînî dinirxîne. Ev cûdakirin girîngiya hevsengiyek di navbera xweşbîniya saxlem û realîzma pêwîst de destnîşan dike.

Tabloya jêrîn pêşveçûna semantîk û bikaranînên cihêreng ên têgeha “Pollyanna” û “Pollyannaîzmê” bi kurtasî nîşan dide:

Tablo 2: Pêşveçûna Semantîk û Bikaranînên Têgeha “Pollyanna” û “Pollyannaîzmê”

Têgeh/Wate	Şîrove	Mînakên Bikaranînê (ji Çavkaniyan)	Çavkanî
Pollyanna (Karaktera Orîjînal)	Keçikeke ku bi aktîvî hewl dide di her rewşê de tiştekî ji bo şadbûnê bibîne; “Lîstika Şadiyê” dilîze.	“Pollyanna… bi xweşbîniya xwe ya bêdawî û ‘Lîstika Şadiyê’ bandorê li derdora xwe dike.”	1
Pollyanna (Wateya Erênî ya Jêderketî)	Kesekî xweşbîn, ku li aliyê baş ê tiştan dinêre, xwedî helwestek erênî.	“Pollyanna wekî sembola xweşbîniyê tê dîtin.”	17
Pollyanna (Wateya Neyînî ya Jêderketî)	Kesekî zêde xweşbîn, naîf, ku rastiyên neyînî înkar dike an paşguh dike.	“Mirov ji te re dibêjin, ‘Dev ji Pollyannabûnê berde’.” 6; “Sendroma Pollyanna…kesekî zêde erênî û kor li hember neyînî.”	3
Pollyannaîzm (Pollyannaism)	Meyla paşguhkirin an dûrketina ji bûyerên neyînî bi tenê lêgerîna li başiyê û înkarkirina xirabiyê; xweşbîniya zêde û nerealîst.	“Pollyannaîzm tê wateya paşguhkirina…bûyerên neyînî.” 17; “Pollyannaîzm an jî alîgiriya erênî.”	7
Helwesta Pollyanna (Pollyanna Attitude)	Ramana erênî ya ku hem bûyerên neyînî û hem jî erênî qebûl dike, lê hildibijêre ku li ser aliyên erênî bisekine. Cuda ji Pollyannaîzmê.	“Helwesta Pollyanna tê wateya ramana erênî…bijartina fokusê li ser erêniyan.”	17
Pozîtîvîteya Toksîk (bi Pollyannaîzmê re têkildar)	Israra li ser rewşek bextewar û xweşbîn ku hestên mirovî yên rastîn kêm dike, înkar dike an bê اعتبار dike.	“Pozîtîvîteya toksîk… hestên rastîn înkar dike.” 9; “Pollyannaîzm dikare bibe…pozîtîvîteya toksîk.”	8

Tabloya jêrîn jî hin daneyên îstatîstîkî yên sereke yên ji lêkolîna li ser Hîpoteza Pollyanna di wêjeya zarok û ciwanan de ⁴ pêşkêş dike:

Tablo 3: Daneyên Îstatîstîkî yên Hilbijartî li ser Hîpoteza Pollyanna di Wêjeya Zarok û Ciwanan (CYL) de

Korpûs / Taybetmendî	GLEC-CYL (Îngilîzî, 372 pirtûk)	childLex (Almanî, 500 pirtûk)	Têbinî
Rêjeya Peyvên Erênî/Neyînî (PNR) serê Hevokê	2.3	1.5	PNR bilindtir meyla erênîbûnê ya xurtir nîşan dide.
Nirxa Navîn a Potansiyela Hestî-Estetîk (AAP) – Giştî	Erênî	Erênî (ji bilî AAP-Lêker)	Nirxên AAP yên erênî potansiyela bilindtir a peyvê/nivîsê ji bo vejandina bersivên hestî yên erênî nîşan didin. 4
Nirxa Navîn a AAP ji bo Navdêran	Erênî	Erênî	Nîşan dide ku navdêr bi xwe meyleke erênî hildigirin.
Nirxa Navîn a AAP ji bo Rengdêran	Erênî	Erênî	Nîşan dide ku rengdêr bi xwe meyleke erênî hildigirin.
Hestên Serdest (li gorî têkiliya semantîk)	Sosret, Tirs, Bextewarî	Sosret, Tirs, Bextewarî	Xemgînî, Hêrs û Nefret rolên biçûktir dilîzin.
Hejmara Pirtûkên bi AAP Giştî ya Neyînî	1 pirtûk	~142 pirtûk (~30%)	Her çend meyla giştî erênî be jî, hin berhem dikarin xwedî meyleke neyînî bin, ku ev yek gerdûnîbûna mutleq a bandorê dipirse.

Çavkaniya Daneyan: 4 (Jacobs et al., 2020). AAP: Affective-Aesthetic Potential.

Ev dane piştrast dikin ku Hîpoteza Pollyanna di korpûsên mezin ên wêjeya zarokan de jî derbasdar e, lê di heman demê de cihêrengî û îstîsnayan jî nîşan dide.

5. Nêrînên Derûnnasî li ser Pollyanna

Karakterê Pollyanna: Optimîzm, Xweragirî û Têgihîştina Xwe

Karakterê Pollyanna ji hêla derûnnasan ve bi berfirehî hatiye analîzkirin, nemaze di warê xweşbînî, xweragirî û pêşketina têgihîştina xwe de. Pollyanna wekî kesayetek pir xweşbîn tê teswîr kirin ¹, ku ev xweşbînî bi giranî ji “Lîstika Şadiyê” ya ku bavê wê yê weîz hînî wê kiriye, dema ku ew bi zehmetiyên jiyanê re rû bi rû maye, tê.²

Lêkolînek ku nêzîkatiya psîkolojiya humanîstîk bikar tîne, destnîşan dike ku Pollyanna xwedî karakterek “xêz” (flat character) e, ango kesayetiya wê di seranserê romanê de bi awayekî domdar erênî dimîne. Ev lêkolîn arguman dike ku Pollyanna têgehek xwe ya erênî ava dike.² Ev analîz li ser bingeha teoriyên du psîkologên humanîst ên navdar e:

• Li gorî teoriya Carl Rogers ²:

• Pêdiviya bi Nirxandina Erênî (Need for Positive Regard): Ev yek diyar dibe dema ku Pollyanna pesnê Xanim Polly dide ji bo jûreya nerehet a ku daye wê, û ji bo her cezayî spasdariya xwe îfade dike.
• Şertê Nirxê (Condition of Worth): Pollyanna bi kiryarên xwe yên wekî kêfxweşkirina Xanim Snow a nexweş, hevaltîkirina bi Birêz Pendleton ê tenê re, û alîkariya ji bo dîtina malek ji bo sêwiyê Jimmy Bean re, hewl dide ku nirxa xwe îspat bike û were hezkirin.
• Nirxandina Erênî ya Bêşert (Unconditional Positive Regard): Pollyanna vê yekê diceribîne dema ku ew bi hêsanî ji hêla hin karakteran ve, wek Nancy, Old Tom, Timothy, û Dr. Chilton, tê qebûlkirin û hezkirin, bêyî ku ew çi bike.
• Wekî din, Pollyanna taybetmendiyên kesekî “bi tevahî fonksiyonel” (fully functioning person) nîşan dide, wekî: vekirîbûna ji ezmûnê re (mînak, fêrbûna kêfa ji jûreya xwe ya nerehet), jiyana hebûnî (existential living – jiyana di kêliyê de), baweriya organîzmîk (organismic trusting – baweriya bi darizandinên xwe), azadiya ezmûnî (experiential freedom – hesta azadiyê di hilbijartinan de), û afirînerî (mînak, ramanên wê yên ji bo çareserkirina pirsgirêkan).
• Li gorî teoriya Pêdiviyên Hiyerarşîk a Abraham Maslow ²:

• Pêdiviyên fîzyolojîk (xwarin, vexwarin, kinc, stargeh) û pêdiviyên ewlehiyê (ewlehiya malbatî, parastin, tenduristî) yên Pollyanna di mala Xanim Polly de bi hêsanî têne peydakirin.
• Tevger û motîvasyonên Pollyanna bi gelemperî li ser bingeha pêdiviyên aîdiyet û hezkirinê (belongingness and love needs) ne. Tevî ku ew sêwî ye, ew bi xaltîka xwe re têkiliyek malbatî datîne û bi mirovên derdora xwe re hevaltiyên xurt ava dike. Lêkolîn destnîşan dike ku di temenê xwe yê yazdeh salî de, ew hîn negihîştiye asta pêdiviyên evîna romantîk.
• Lêkolîner destnîşan dikin ku pêdiviyên asta bilindtir ên di hiyerarşiya Maslow de, wek xwebawerî (self-esteem) û xwerastkirin (self-actualization), bi gelemperî bi mezinan re têkildar in û di teswîra Pollyanna ya ciwan de ne berbiçav in.

“Lîstika Şadiyê”: Mekanîzmayên Derûnnasî û Bandor

“Lîstika Şadiyê” wekî mekanîzmayek derûnnasî ya navendî di romanê de kar dike û ji hêla gelek lêkolîneran ve hatiye şîrovekirin. Ew wekî rêbazek ji bo birêvebirina bûyerên jiyanê yên stresdar û tengasiyên rojane tê dîtin.²⁶ Girîng e ku were destnîşankirin ku lîstik, di forma xwe ya orîjînal de ku ji hêla bavê Pollyanna ve hatiye hînkirin, ne înkarkirina hestên neyînî ye, lê belê zivirandina balê ye ji hestên disforîk û lêgerîna tiştekî ku meriv dikare jê şa bibe di rewşek diyarkirî de.²⁶

Ev lîstik bi awayekî berbiçav dişibe pratîka spasdariyê (gratitude practice) ku niha di warê psîkolojiya erênî de bi berfirehî tê lêkolînkirin û hînkirin.⁶ Lêkolînên nûjen ên di psîkolojiya erênî de nîşan didin ku kesên ku bi rêkûpêk pratîka spasdariyê dikin, gelek feydeyan diceribînin, di nav de xewa baştir, bextewariya mezintir, depresyona kêmtir, têkiliyên civakî yên baştir, û razîbûna giştî ya jiyanê ya bilindtir.⁶ Heta hin lêkolîn nîşan didin ku pratîka spasdariyê dikare herêmên mejî yên ku bi hesta xelatê ve girêdayî ne çalak bike.⁶

Murray Levine, di gotara xwe ya bi navê “Pollyanna and the Glad Game: A Potential Contribution to Positive Psychology”, arguman dike ku “Lîstika Şadiyê” dikare modelek hêja ji bo pêvajoyên psîkolojîk peyda bike û gelek hîpotezên psîkolojîk ên ku dikarin werin testkirin jê werin derxistin.¹ Levine destnîşan dike ku nirxa israrê di bikaranîna navbeynkarek psîkolojîk de ji bo geşkirina hêviyê, û taybetmendiyên kesayetiyê yên ku di encama bikaranîna domdar a “Lîstika Şadiyê” de derdikevin holê, mijarên girîng ên lêkolînê ne.²⁶ Bi vî awayî, lîstik wekî amûrek ji bo geşkirina hêviyê û pêşxistina taybetmendiyên kesayetiyê yên erênî tê dîtin.

Tabloya jêrîn şîroveyên cihêreng ên derûnnasî yên “Lîstika Şadiyê” bi kurtasî pêşkêş dike:

Tablo 4: Şîroveyên Derûnnasî yên “Lîstika Şadiyê”

Perspektîfa Derûnnasî	Şîroveya “Lîstika Şadiyê”	Çavkaniyên Akademîk ên Sereke
Psîkolojiya Erênî	Mekanîzmayek jêhatîbûnê ya çalak, pratîka spasdariyê, amûrek ji bo geşkirina hêviyê û xweşbîniyê, zivirandina balê ji neyîniyê.	Levine (2007) 1, Çavkaniyên li ser psîkolojiya erênî 6
Psîkoanalîz	Mekanîzmayek parastinê (mînak, înkar, reaksiyon-formasyon), dubarekirina mecbûrî ya trawmayek bingehîn (mînak, bûyera qirîkan), tepeserkirina hestên neyînî yên rastîn.	Mills (1999) 1
Psîkolojiya Humanîstîk	Rêyek ji bo bidestxistina nirxandina erênî, pêşxistina têgihîştina xwe ya erênî, nîşana afirînerî û vekirîbûna ji ezmûnê re.	Analîzên li ser bingeha Rogers û Maslow 2
Rexneya li ser Pollyannaîzmê / Pozîtîvîteya Toksîk	Potansiyela ku bibe xweşbîniyek naîv, înkarkirina rastiyê, şantaja moralî, an jî pozîtîvîteyeke toksîk ku hestên rewa bê اعتبار dike.	Matlin & Stang (1978) 7, Çavkaniyên li ser pozîtîvîteya toksîk 7

Ev tablo nîşan dide ku “Lîstika Şadiyê” ji perspektîfên derûnnasî yên cihêreng çawa dikare were fêm kirin, ku ev yek tevliheviya wê û bandora wê ya piralî destnîşan dike.

Rexneyên Derûnnasî: Ji Optimîzma Naîv heya Pozîtîvîteya Toksîk

Tevî populerbûna xwe û şîroveyên erênî, têgeha “Pollyanna” û felsefeya “Lîstika Şadiyê” rastî rexneyên tund ên derûnnasî jî hatine. Hin rexnegirên destpêkê, wek derhênerê fîlman D.W. Griffith, felsefeya Pollyanna wekî “optimîzma nerealîst” û “felsefeya derewîn a pûç a zêrkirî” bi nav kirin.³ Ev rexne îşaret bi potansiyela zerarê ya xweşbîniyeke bê sînor û bê bingeh dike.

Alice Mills, di gotara xwe ya girîng “Pollyanna and the Not So Glad Game” de, rexneyek psîkoanalîtîk a kûr li “Lîstika Şadiyê” dike. Ew arguman dike ku lîstik di bingeh de mekanîzmayek e ku hestên neyînî yên rewa yên wekî xemgînî, bêhêvîtî û hêrsê înkar dike an jî tepeser dike. Mills lîstikê wekî “şantaja moralî” dibîne, ji ber ku Pollyanna ji xwe û ji yên din hêvî dike ku bi awayekî mecbûrî li aliyê “şad” ê her tiştî binêrin. Ew lîstikê wekî dubarekirina mecbûrî ya “sehneya bingehîn” a trawmatîk (bûyera qirîkan) şîrove dike, ku tê de Pollyanna ji bo ku bi bêhêvîbûna xwe re rû bi rû nemîne, vê lîstikê wekî mekanîzmayek parastinê bikar tîne.¹

Têgeha “Pollyannaîzm” (Pollyannaism) bi gelemperî ji bo danasîna meyla paşguhkirin an dûrketina ji bûyerên neyînî bi tenê lêgerîna li başiyê û înkarkirina xirabiyê tê bikaranîn.¹⁷ Ev ji “helwesta Pollyanna” ya rastîn, ku di romanê de tê pêşniyarkirin (ku hem neyînî û hem jî erênî qebûl dike lê hildibijêre ku li ser erênî bisekine), cuda ye.¹⁷ Hin psîkolog hişyarî didin ku Prensîpa Pollyanna, heke bi awayekî zêde û nerealîst were sepandin, dikare bibe asteng li pêşiya jêhatîbûna bi bandor a bi astengiyên jiyanê re. Ev rewş carinan wekî “Sendroma Pollyanna” tê pênase kirin: kesekî ku bi awayekî zêde erênî ye û li hember aliyên neyînî an rastî yên jiyanê kor e. Ev helwest di çarçoveya terapî û şêwirmendiya derûnî de dikare xeternak be, hem ji bo terapîst û hem jî ji bo nexweş.⁷

Ev rexne rasterast bi têgeha hevdem a “pozîtîvîteya toksîk” (toxic positivity) re têkildar e. Pozîtîvîteya toksîk tê wateya israra zêde û neguncaw li ser parastina rewşek bextewar û xweşbîn di her şert û mercî de, heta radeya ku ew hestên mirovî yên rastîn û rewa kêm dike, înkar dike, an bê اعتبار dike.⁸ Bandorên neyînî yên pozîtîvîteya toksîk dikarin bibin sedema tepisandina hestan, têkçûna têkiliyên civakî yên rastîn, zêdebûna hestên şerm û îzolasyonê, û astengkirina pêşketina kesane ya saxlem.⁹

Dijberiya di navbera şîroveyên erênî (wekî yên Levine û psîkolojiya erênî) û neyînî (wekî yên Mills û rexnegirên pozîtîvîteya toksîk) yên “Lîstika Şadiyê” ne tenê nakokiyek akademîk e. Ew di heman demê de guherîna normên çandî û têgihiştinên derûnnasî yên li ser îfadekirin û birêvebirina hestan di navbera destpêka sedsala 20an û îro de nîşan dide. Dema ku di serdema Porter de dibe ku tepisandina hestên neyînî û fokuskirina bêserûber li ser erênîbûnê wekî hêzek an jî fezîletek dihat dîtin, têgihiştina derûnnasî ya hevdem bêtir giringiyê dide qebûlkirin, îfadekirin û birêvebirina tevahiya spektruma hestan (hem erênî û hem jî neyînî) ji bo tenduristiya derûnî ya baş. Ji ber vê yekê, guherîna di nirxandina “Lîstika Şadiyê” de dibe ku ne tenê li ser lîstikê bi xwe be, lê belê li ser guherîna têgihiştina me ya li ser hestan, başbûna derûnî û têkiliyên mirovî be.

Her çend Pollyanna bi gelemperî wekî karakterek “xêz” û domdar erênî tê teswîr kirin ², kêliya ku ew piştî qezaya otomobîlê û felcbûna xwe ya potansiyel nikare “Lîstika Şadiyê” bilîze, xalek girîng a şikestinê di karakterê wê de ye.¹ Di vê kêliyê de, ew bi kûrahî bêhêvî dibe û dibêje ku ew êdî nikare tiştekî bibîne ku jê şa bibe. Ev kêlî karakterê Pollyanna mirovîtir dike û sînorên xweşbîniya wê ya bêdawî nîşan dide. Ev yek jî pêşniyar dike ku dibe ku Porter bi xwe jî hay ji potansiyela zerarê ya “Lîstika Şadiyê” ya bê sînor û bê piştgirî hebûye. Ya girîngtir, başbûna Pollyanna û ji nû ve dîtina şadiyê ne tenê bi hewldana wê ya kesane, lê bi piştgiriya civakî ya ku ji hêla kesên ku wê berê alîkariya wan kiribû ve tê peyda kirin, pêk tê.¹ Ev yek girîngiya têkiliyên civakî û piştgiriya hestyarî di pêvajoya başbûnê de destnîşan dike, ku ev ji felsefeyek tenê kesane ya “Lîstika Şadiyê” wêdetir e û aliyek civakî li xweşbîniyê zêde dike.

6. Nirxandina Rexneyî û Mijara “Teoriyên Komployê”

Nebûna Çavkaniyên Rasterast ji bo “Teoriyên Komployê” yên Populer

Di çarçoveya materyalên lêkolînê yên ku ji bo vê gotarê hatine pêşkêş kirin de, tu çavkaniyek akademîk a rasterast behsa “teoriyên komployê” yên bi wateya xwe ya populer (mînak, komployên veşartî yên ji hêla komek hêzdar ve, armancên dizî yên gerdûnî, an jî peyamên subliminal ên bi mebest) di derbarê romana Pollyanna an jî nivîskara wê Eleanor H. Porter de nake. Siparîşa ²⁸, ku behsa “Pollyanna Racial Literacy Curriculum” (Bernameya Xwendin-Nivîsandina Nijadî ya Pollyanna) dike, bi ti awayî bi teoriyên komployê re ne têkildar e. Ev bernameyeke perwerdehiyê ye ku navê “Pollyanna” bi awayekî mecazî bikar tîne, dibe ku ji bo îşaretkirina bi hewcedariya dîtina potansiyela erênî an jî ji bo afirandina guhertineke erênî di têgihiştinên li ser nijadê. Lê ew ne delîlek ji bo hebûna komployek veşartî di romana orîjînal de ye.

Şîrovekirina Akademîk a “Komployê” wekî Rexneya Îdeolojîk

Li şûna lêgerîna li teoriyên komployê yên populer ên bêbingeh, ev beş dikare têgeha “komployê” bi awayekî rexneyî û akademîk ji nû ve şîrove bike. Di vê çarçoveyê de, “komplo” dikare wekî lêkolîna li ser îdeolojiyên bingehîn ên ku di romanê de hatine pêçandin, rexneyên civakî yên veşartî yên ku nivîskêr dibe ku bi mebest an bêhemdî pêşkêş kiribe, an jî bandorên manîpulatîf ên potansiyel ên ku “Lîstika Şadiyê” dikare li ser xwendevanan an jî karakterên din bike, were fêm kirin.

Mînak, rexneya kûr a Alice Mills ku “Lîstika Şadiyê” wekî “şantaja moralî” dinirxîne û Pollyanna wekî karakterek “manîpulatîf” dibîne ku hestên rastîn ên xwe û yên din tepeser dike ¹, dikare wekî deşîfrekirina “armancek veşartî” an jî bandorek kontrolker a nexuya ya lîstikê were şîrove kirin. Di vê wateyê de, “komplo” ne ji hêla komek derveyî ve, lê ji hêla mekanîzmayên navxweyî yên romanê û felsefeya wê ve tê meşandin.

Her weha, nêrîna ku xweşbîniya Pollyanna, tevî niyeta xwe ya baş, dikare ji bo parastina statukoya civakî xizmet bike (wek ku di Beşa 3 de hate nîqaş kirin), dikare wekî rexneyek li ser “komploya” bêdengkirina nerazîbûna civakî û qebûlkirina neheqiyan were dîtin. Ger mirov fêr bibin ku di her rewşê de “şa bibin”, dibe ku ew kêmtir meyl bikin ku li dijî şert û mercên nebaş serî hildin.

Nivîskarên ku dibêjin Porter “tenê ji asta herî nizm a hestên xwendevanên xwe re xizmet kiriye” û ku pirtûk “tu daxwazê li ser şiyana fikirînê ya xwendevan nake” ³, dibe ku bi awayekî ne-rasterast îşaret bi “komployek” ji bo bidestxistina populerbûna bazirganî li ser hesabê kûrahiya wêjeyî û rexneya civakî ya rastîn bikin. Di vê şîroveyê de, “komplo” dibe ku ne planek bi mebest be, lê encamek ji zextên bazara weşanê an jî meylên çanda populer be.

Armanca vê beşê ne îsbatkirina hebûna komployên veşartî yên bi wateya xwe ya populer e, ji ber ku çavkaniyên akademîk vê yekê piştgirî nakin. Belê, armanc ew e ku têgeha “komplo” wekî çarçoveyek ji bo kûrtirkirina analîza rexneyî ya romanê were bikaranîn, bi taybetî ji perspektîfên ku dibe ku armancên nivîskêr, bandorên civakî yên nexuya yên berhemê, an jî awayên ku berhem ji hêla xwendevanan ve tê şîrovekirin û bikaranîn, bipirsin.

Daxwaza bikarhêner ji bo lêkolîna “teoriyên komployê” di derbarê Pollyanna de dibe ku nîşanek ji bêbaweriya hevdem a li hember vegotinên ku pir erênî an jî hêsan xuya dikin be. Di serdema agahdariya zêde û dezenformasyonê de, meylek heye ku mirov li pişt rûkalê tiştan li “wateyên veşartî” an jî “armancên nexuya” bigerin, nemaze di çanda populer de. Bi vî rengî, bersivdana vê daxwazê bi awayekî akademîk – ango, bi şîrovekirina rexneyî ya îdeolojî û bandorên veşartî yên romanê – dikare ji înkarkirina wê bi temamî an jî lêgerîna li komployên bêbingeh sûdmendtir be. Ev nêzîkatî rê dide ku em bi awayekî cidî bi eleqeya bikarhêner re têkildar bibin, di heman demê de di nav sînorên lêkolîna akademîk a saxlem de bimînin.

Nebûna “teoriyên komployê” yên rasterast û populer di derbarê Pollyanna de, li gorî hin berhemên din ên çanda populer ku bûne hedefa spekulasyonên berfireh, dibe ku ji ber cewhera wê ya wekî “wêjeya zarokan” an jî “romana hestiyar” be.¹ Bi gelemperî, teoriyên komployê li dora berhemên ku tê texmîn kirin xwedî bandorek siyasî an civakî ya mezin a veşartî ne, an jî xwedî qatên wateyê yên kompleks û nexuya ne, kom dibin. Wêjeya zarokan û romanên hestiyar, her çend ew bê guman îdeolojiyên serdema xwe nîşan didin û dikarin bibin mijara rexneya îdeolojîk, dibe ku kêmtir wekî platformên ji bo peyamên siyasî yên veşartî yên kompleks an jî komployên berfireh têne dîtin. Ev yek dikare rave bike ka çima lêkolînên akademîk ên li ser Pollyanna bêtir li ser analîzên psîkolojîk, civaknasî, wêjeyî û semantîk disekinin ne ku li ser “komployên” bi wateya xwe ya populer.

7. Encam: Mîras û Girîngiya Berdewam a Pollyanna

Romana Pollyanna ya Eleanor H. Porter, ji dema weşana xwe ya di sala 1913an de heya roja îro, wekî fenomenek wêjeyî û çandî ya girîng maye. Analîza berfireh a ku di vê gotarê de ji perspektîfên wêjeyî, civaknasî, semiyotîk, semantîk û derûnnasî hate pêşkêş kirin, nîşan dide ku ev berhema xuya hêsan xwedî tebeqeyên wateyê yên kûr û tevlihev e.

Ji aliyê wêjeyî ve, Pollyanna her çend wekî romaneke hestiyar a serdema xwe û bi strukturek vegotinê ya standard a wêjeya zarokan were binavkirin jî, bi karakterê xwe yê navendî yê jîndar û bi “Lîstika Şadiyê” ya bêhempa, cihekî taybet di nav klasîkên zarokan de girtiye. Sembolîzma di romanê de, bi taybetî “Lîstika Şadiyê” û qirîk, ji bo şîroveyên cihêreng ên rexneyî û psîkoanalîtîk derî vekiriye.

Di perspektîfa civaknasî de, roman neynikek ji Serdema Pêşverû ya Amerîkî ye, ku tê de mijarên wekî xweşbînî wekî bersivek ji guhertinên civakî re, rexneya li ser çîna civakî û pratîkên xêrxwaziyê, û rolên zayendî yên serdest têne vekolandin. Roman, bi rêya karakterê Pollyanna, hem nirxên serdest ên wê demê nîşan dide hem jî bi awayekî nazik rexne li hin aliyên wan dike.

Analîza semiyotîk û semantîk eşkere kir ku “Lîstika Şadiyê” dikare wekî pergalek nîşanan û gotarek ku wateyê ava dike were fêm kirin. Ya girîngtir, navê “Pollyanna” bi xwe jî ji çarçoveya romanê derketiye, bûye neolojîzmek di ziman de û têgehên zanistî yên wekî “Hîpoteza Pollyanna” û “Prensîpa Pollyanna” îlhama xwe jê girtine. Ev yek bandora kûr a romanê li ser têgihiştina me ya li ser ziman û kognîsyonê nîşan dide, her çend wateya populer a “Pollyanna” gelek caran ji niyeta orîjînal a karakterê dûr ketibe û ber bi rexneyê ve çûbe.

Ji aliyê derûnnasî ve, karakterê Pollyanna û “Lîstika Şadiyê” bûne mijara nîqaşên dijber. Ji aliyekî ve, ew wekî mînakek ji xweşbînî, xweragirî, û pêşengê psîkolojiya erênî û pratîka spasdariyê tê dîtin. Ji aliyê din ve, ew rastî rexneyên tund hatiye ku wê wekî xweşbîniyek naîv, înkarkirina hestên neyînî, û heta “pozîtîvîteya toksîk” binav dikin. Ev dijberî bi xwe jî girîngiya romanê di nîqaşên hevdem ên li ser tenduristiya derûnî û birêvebirina hestan de destnîşan dike.

Di derbarê “teoriyên komployê” de, her çend çavkaniyên akademîk rasterast behsa komployên populer ên bi Pollyanna re têkildar nakin jî, şîrovekirina rexneyî ya îdeolojiyên veşartî û bandorên potansiyel ên manîpulatîf ên romanê rê dide ku em bi awayekî akademîk nêzî vê pirsê bibin.

Encama giştî ev e ku Pollyanna, tevî rexneyên ku lê hatine kirin, bandorek mayînde û piralî li ser çand, ziman û psîkolojiyê hiştiye. Ew ne tenê berhemek wêjeyî ye ku ji hêla nifşan ve hatiye xwendin, lê di heman demê de kevirekî ceribandinê ye ji bo têgihiştinên me yên li ser xweşbîniyê, jêhatîbûnê, hestan, û têkiliyên civakî. Romana Pollyanna berdewam dike ku nîqaşan geş bike û xwendevanan teşwîq bike ku li ser wateya şadiyê û awayên rûbirûbûna dijwariyên jiyanê bifikirin. Girîngiya wê ya berdewam di şiyana wê de ye ku hem pesnê xweşbîniyê bide hem jî bibe sedema rexneyên kûr li ser sînor û potansiyelên wê.

8. Çavkanî

• ²⁸ Pollyanna Racial Literacy Curriculum. Greene Street Friends School.
• ¹ Porter, Eleanor H. “Pollyanna.” EBSCO Research Starters: Literature and Writing.
• ⁵ Wulandari, S. A., & Suryanto, E. (2023). The Representation of Optimism in Eleanor H. Porter’s Pollyanna. ResearchGate.
• ² Nisa, K., & Widyastuti, S. (2014). The Optimistic View of Life Reflected in Eleanor H. Porter’s Pollyanna (1913): A Humanistic Psychological Approach. Publication Article, Muhammadiyah University of Surakarta.
• ⁴ Jacobs, A. M., Võ, M. L. H., & Conrad, M. (2020). The Pollyanna Effect in Children and Youth Literature: A Computational Analysis of Two Popular Corpora. Frontiers in Psychology, 11, 574746.
• ³ “Pollyanna: The Glad Book.” Encyclopedia.com. (Ji bo rexneyên Cadogan & Craig, Griffith, û Griswold)
• ⁶ Euba, R. (2019). The Real Story of Pollyanna and Her Secret Happiness Game. Psychology Today.
• ¹⁷ Sharma, A., & Srivastva, S. (2016). Pollyanna Principle: An Optimistic Approach Towards Life. The International Journal of Indian Psychology, 3(4).
• ²⁶ Levine, M. (2007). Pollyanna and the Glad Game: A potential contribution to positive psychology. Journal of Positive Psychology, 2(4), 219-227. ²⁶
• ⁷ “Pollyanna principle.” Wikipedia. (Ji bo Matlin & Stang, Boucher & Osgood, Sendroma Pollyanna)
• ⁵ Wulandari, S. A., & Suryanto, E. (2023). The Representation of Optimism in Eleanor H. Porter’s Pollyanna. ResearchGate. (Ji bo Serdema Pêşverû û helwesta Porter)
• ¹⁵ Forbes, M. Analysing Semiotic Choices: Words and Images. Gettysburg College.
• ²⁵ Ackerman, C. E. (2018). Pollyanna Principle: The Psychology of Positivity Bias. PositivePsychology.com.
• ⁹ Insights Psychology. (n.d.). The Dark Side of Positivity: When Toxic Optimism Hurts More Than It Helps. Insights Psychology.
• ⁴ Jacobs, A. M., Võ, M. L. H., & Conrad, M. (2020). The Pollyanna Effect in Children and Youth Literature: A Computational Analysis of Two Popular Corpora. Frontiers in Psychology, 11, 574746. (Ji bo Hîpoteza Pollyanna, AAP)
• ¹⁸ Jacobs, A. M., Võ, M. L. H., & Conrad, M. (2020). The Pollyanna Effect in Children and Youth Literature: A Computational Analysis of Two Popular Corpora. PMC NCBI. ⁴
• ¹⁴ Porter, E. H. Pollyanna Reader. Core Knowledge Foundation. (Ji bo danasîna Xanim Polly)
• ¹² “Children’s literature.” Britannica. (Ji bo cureya wêjeya zarokan)
• ⁸ Murphy, M. (2023). Pollyannish Denial: The Cost of Optimism. Psychology Fanatic.
• ¹⁶ “Neologism.” Wikipedia. (Ji bo “Pollyanna” wekî neolojîzm û semantic shift)
• ¹⁹ Unkelbach, C., Alves, H., Gerten, J., & Garcia-Marques, T. (2016). A dynamic process model of linguistic positivity bias. PNAS, 113(48), E7665-E7671. (Ji bo Hîpoteza Pollyanna û Prensîpa Pollyanna)
• ²² Augustinova, M., & Ferrand, L. (2012). The influence of emotionality on the Pollyanna phenomenon: A comparison of the pleasantness bias for emotional and neutral words. Memory & Cognition, 40(4), 565-577. (Ji bo Prensîpa Pollyanna ya Matlin & Stang)
• ²³ Kensinger, E. A., & Schacter, D. L. (2006). Pleasantness bias in flashbulb memories: Positive and negative flashbulb memories of the fall of the Berlin Wall among East and West Berliners. Applied Cognitive Psychology, 20(5), 641-653. (Ji bo Prensîpa Pollyanna ya Matlin & Stang)
• ²⁰ Jacobs, A. M., Võ, M. L. H., & Conrad, M. (2020). The Pollyanna Effect in Children and Youth Literature: A Computational Analysis of Two Popular Corpora. Frontiers in Psychology (PDF). (Ji bo Hîpoteza Pollyanna ya Boucher & Osgood)
• ²¹ Dodell-Feder, D., & Kensinger, E. A. (2016). A Positivity Bias in Written and Spoken English and Its Moderation by Personality and Gender. PMC NCBI. (Ji bo Hîpoteza Pollyanna ya Boucher & Osgood û daneyên tabloyê)
• ³ “Pollyanna: The Glad Book.” Encyclopedia.com. (Ji bo struktura vegotinê)
• ⁷ “Pollyanna principle.” Wikipedia. (Ji bo Sendroma Pollyanna û rexneyên psîkolojîk)
• ²⁷ Euba, R. (2022). The Dark Side of Constant Optimism. Psychology Today. (Ji bo Sendroma Pollyanna)
• ²⁴ McConnell, A. R., Rydell, R. J., & Brown, C. M. (1993). Personality through metaphor: Optimism, Pessimism, Locus of Control, and sensation seeking. Current Psychology, 12(3), 195-215. (Ji bo Prensîpa Pollyanna ya Matlin & Stang)
• ²⁵ Ackerman, C. E. (2018). Pollyanna Principle: The Psychology of Positivity Bias. PositivePsychology.com. (Ji bo Prensîpa Pollyanna ya Matlin & Stang)
• ¹³ Mooradd, N. (2021). ‘Just Be Glad’: Fiction for Girls during the Progressive Era, 1897-1920. UConn History Student Achievement. (Ji bo rolên zayendî û wêjeya keçan)
• ⁷ “Pollyanna principle.” Wikipedia. (Ji bo Prensîpa Pollyanna ya Matlin & Stang)
• ¹¹ Harde, R., & Kokkola, L. (Eds.). (2014). Eleanor H. Porter’s Pollyanna: A Children’s Classic at 100. University Press of Mississippi. ¹¹
• ⁵ Wulandari, S. A., & Suryanto, E. (2023). The Representation of Optimism in Eleanor H. Porter’s Pollyanna. ResearchGate. (Kurteya berfireh a vê çavkaniyê)
• ² Nisa, K., & Widyastuti, S. (2014). The Optimistic View of Life Reflected in Eleanor H. Porter’s Pollyanna (1913): A Humanistic Psychological Approach. Publication Article, Muhammadiyah University of Surakarta. (Kurteya berfireh a vê çavkaniyê)
• ⁴ Jacobs, A. M., Võ, M. L. H., & Conrad, M. (2020). The Pollyanna Effect in Children and Youth Literature: A Computational Analysis of Two Popular Corpora. Frontiers in Psychology, 11, 574746. (Kurteya berfireh a vê çavkaniyê)
• ³ “Pollyanna: The Glad Book.” Encyclopedia.com. (Kurteya berfireh a vê çavkaniyê, bi taybetî ji bo rexneyên wêjeyî û psîkolojîk, û Alice Mills)
• ¹⁷ Sharma, A., & Srivastva, S. (2016). Pollyanna Principle: An Optimistic Approach Towards Life. The International Journal of Indian Psychology, 3(4). (Kurteya berfireh a vê çavkaniyê)
• ³ “Pollyanna: The Glad Book.” Encyclopedia.com. (Kurteya berfireh a argumanên Alice Mills)
• ²⁶ Levine, M. (2007). Pollyanna and the Glad Game: A potential contribution to positive psychology. Journal of Positive Psychology, 2(4), 219-227. (Kurteya berfireh a argumanên Levine)
• ¹⁰ Harde, R. “‘Then just being glad isnt pro-fi-ta-ble?’: Mourning, class, and benevolence in pollyanna.” Di Eleanor H. Porter’s Pollyanna: A Children’s Classic at 100. (Kurteya argumanên Harde)
• ¹³ Mooradd, N. (2021). ‘Just Be Glad’: Fiction for Girls during the Progressive Era, 1897-1920. UConn History Student Achievement. (Kurteya tezê li ser rolên zayendî)

xebatên wergirtî

1. Pollyanna by Eleanor H. Porter | EBSCO Research Starters, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.ebsco.com/research-starters/literature-and-writing/pollyanna-eleanor-h-porter
2. eprints.ums.ac.id, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://eprints.ums.ac.id/31494/15/Publication_Article.pdf
3. Pollyanna: The Glad Book | Encyclopedia.com, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.encyclopedia.com/children/academic-and-educational-journals/pollyanna-glad-book
4. Sentiment Analysis of Children and Youth Literature: Is There a Pollyanna Effect? – Frontiers, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2020.574746/full
5. (PDF) The Representation of Optimism in Eleanor H. Porter’s Pollyanna – ResearchGate, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.researchgate.net/publication/369875398_The_Representation_of_Optimism_in_Eleanor_H_Porter’s_Pollyanna
6. The Real Story of Pollyanna and Her Secret Happiness Game | Psychology Today, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.psychologytoday.com/us/blog/living-forward/201907/the-real-story-of-pollyanna-and-her-secret-happiness-game
7. Pollyanna principle – Wikipedia, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/Pollyanna_principle
8. Pollyannish Denial – Psychology Fanatic, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://psychologyfanatic.com/pollyannish-denial/
9. The Dark Side of Positivity: When Toxic Optimism Hurts More Than It Helps, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://insightspsychology.org/the-dark-side-of-toxic-positivity/
10. Roxanne HARDE | Professor of English, Associate Dean-Research …, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.researchgate.net/profile/Roxanne-Harde
11. Eleanor H. Porter’s Pollyanna: A Children’s Classic at 100 ed. by Roxanne Harde, Lydia Kokkola | Request PDF – ResearchGate, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.researchgate.net/publication/287156853_Eleanor_H_Porter’s_Pollyanna_A_Children’s_Classic_at_100_ed_by_Roxanne_Harde_Lydia_Kokkola
12. Pollyanna | fictional character – Britannica, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.britannica.com/topic/Pollyanna-fictional-character
13. Student Achievement | Department of History – UConn History, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://history.uconn.edu/category/student-achievement/
14. Pollyanna | Core Knowledge Foundation, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.coreknowledge.org/wp-content/uploads/2024/01/CC_Pollyanna_Reader_W1.pdf
15. Analysing Semiotic Choices: Words and Images – Sites at Gettysburg College, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://mforbes.sites.gettysburg.edu/cims226/wp-content/uploads/2018/10/Week-10c-Discourse-analysis-chapter-2.pdf
16. Neologism – Wikipedia, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/Neologism
17. ijip.in, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://ijip.in/wp-content/uploads/2019/02/18.01.174.20160304.pdf
18. Sentiment Analysis of Children and Youth Literature: Is There a Pollyanna Effect? – PMC, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7541694/
19. Linguistic positivity in historical texts reflects dynamic environmental and psychological factors | PNAS, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1612058113
20. Sentiment Analysis of Children and Youth Literature: Is There a Pollyanna Effect? – Frontiers, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2020.574746/pdf
21. A Positivity Bias in Written and Spoken English and Its Moderation by Personality and Gender, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5101834/
22. Linguistic positivity in historical texts reflects dynamic environmental and psychological factors – PNAS, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.pnas.org/doi/pdf/10.1073/pnas.1612058113
23. Positive and negative flashbulb memories of the fall of the Berlin Wall among East and – Colorado State University, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://psywebserv.psych.colostate.edu/ResearchPool/Article6.pdf
24. Personality through metaphor: Optimism, Pessimism, Locus of Control, and sensation seeking – Allen McConnell, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://allenmcconnell.net/pdfs/metaphors-currentpsych-1993.pdf
25. Pollyanna Principle: The Psychology of Positivity Bias, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://positivepsychology.com/pollyanna-principle/
26. Pollyanna and the Glad Game: A potential contribution to positive psychology, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.researchgate.net/publication/233187072_Pollyanna_and_the_Glad_Game_A_potential_contribution_to_positive_psychology
27. The Dark Side of Constant Optimism | Psychology Today, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://www.psychologytoday.com/us/blog/you-are-not-meant-be-happy/202210/the-dark-side-constant-optimism
28. Pollyanna Racial Literacy Curriculum – Greene Street Friends School, erişim tarihi Mayıs 14, 2025, https://greenestreetfriends.org/academics/pollyanna-racial-literacy-curriculum